Original publishing date: Nov 4, 2021

This blog was written in Dutch by Mienke Rijsdijk and Hanneke Willemen. There is no English translation available.

Experimenten op het Betweterfestival in Tivoli 

Eén op de 5 mensen heeft chronisch pijn. En helaas is er vaak geen effectieve behandeling: een pijnstiller werkt niet goed, of er zijn nare bijwerkingen, zoals verslaving. Moleculair wetenschapper dr. Hanneke Willemen en anesthesioloog/pijndokter dr. Mienke Rijsdijk  (beiden UMC Utrecht) en hun CUCo team willen chronische pijn verslaan. Op 1 oktober konden bezoekers van de 5e editie van het ‘Betweter Festival’ in Tivoli Vredenburg hen helpen, door plaats te nemen op de pijnbank en te ontdekken hoe zij pijn beleven. 

In het pijn-experiment werd pijngevoeligheid gemeten, de locatie van vaak voorkomende pijn aangegeven met stickers, de definitie van chronische pijn en de verwoording van pijn na toediening van crèmes onderzocht. 

Pijngevoeligheid

“Iedereen heeft een andere pijngevoeligheid en die kun je meten” legt Mienke Rijsdijk uit. “We hebben festivalgangers een soort bloeddrukbanden om de benen gedaan. Eerst werd de band om het linker been opgeblazen waarbij de druk werd genoteerd waarop de festivalgang aangaf dat er een onprettig gevoel ontstond. Ditzelfde gebeurde voor het rechter been.”

In de laatste meting werden de banden om beide benen tegelijkertijd opgeblazen. De band om het linker been werd tot 70% van de 1e meting opgeblazen. En de band om het rechter been werd wederom opgeblazen totdat aangegeven werd dat er een onprettig gevoel ontstond. Bij een gezond (‘intact’) pijnsysteem kon de festivalganger meer druk op het rechter been verdragen dan in de eerste meting. “Wanneer het lichaam op meerdere plekken (pijn)prikkels binnenkrijgt worden remmende systemen op onprettig gevoel/pijn in het brein geactiveerd” verklaard Mienke. “Dit heet conditioned pain modulation.”

“Live konden we de metingen volgen en we zagen veel interessante data binnenkomen. We moeten deze data nog nader analyseren, om te zien of er een relatie is tussen conditioned pain modulation en alcohol, leeftijd, gender, sport en de pijn ervaring.” 

Locatie van vaak voorkomende pijn

Op 2 grote mannequins konden mannen en vrouwen met een sticker aangeven waar zij zelf vaak pijn ervaarden. Dit gaf de onderzoekers een mooi grafisch beeld van de verschillen tussen mannen en vrouwen. De onderrug werd zowel bij mannen als vrouwen vaak aangewezen als pijnplek. Vrouwen die deelnamen aan het experiment wezen veel vaker dan de mannen ook de bovenrug, buik, heupen en nek aan. ‘We zien relatief weinig stickers op de privé plekken van het lichaam, terwijl we van onze patiëntenpopulatie weten dat dit toch ook regelmatig voorkomt’ vertelt Mienke.

De definitie van chronische pijn

‘Het leuke van dit project is dat ik nu samenwerk met allerlei mensen waarmee ik normaal niet snel in contact zou komen’ zegt Hanneke. Zo zit er een linguïst in haar team, met wie zij onderzoekt welke woorden mensen aan pijn geven en of andere bewoording mensen kan helpen pijn anders te ‘beleven’. Festivalgangers werd daarom gevraagd hun definitie van chronische pijn op te schrijven of te verbeelden.

‘We hadden aan het eind van de avond een muur vol post-its en het was heel interessant om de associaties van mensen te lezen. Er stonden dingen als ‘nooit rust’ en ‘nergens anders meer aan kunnen denken’, maar ook ‘verliefdheid’, ‘depressie’ en ‘rouw’ . Zo zie je hoe pijn en emotie samen kunnen gaan.

Maar we hebben ook hele grappige en gevatte antwoorden opgehaald, zoals ‘Mark Rutte’. 

Vertegenwoordiging van pijn

Dat pijn voor iedereen anders is bleek ook weer uit het experiment waarbij vrijwilligers verschillende crèmes opgesmeerd kregen. Zij moesten hun sensatie beschrijven, nadat ze naar een korte podcast hebben geluisterd over pijn (luister hieronder). 

De crèmes waren menthol en capsaicine, die koude en warmte prikkels geven. ‘Interessant is om te zien dat er hele verschillende ervaringen waren’ verteld Hanneke.

‘Sommige festivalgangers vonden menthol onprettiger, andere juist capsaicine. De 1 omschreef de sensatie ook als pijn, terwijl de ander alleen een prikkel of tinteling beschreef’. Momenteel zijn we alle data beter aan het analyseren en zullen deze resultaten binnenkort ook publiceren.